Madde Tanımı

MADDE TANIMI
Kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan bütün varlıklar maddedir. Çevremizde gördüğümüz hava, su, toprak, masa her şey maddedir.

MADDENİN SINIFLANDIRILMASI
a) Element
b) Bileşik
c) Karışım

ELEMENTLER

Aynı cins atomlardan meydana gelen basit maddelere element denir.

Elementlerin özellikleri

Elementler fiziksel ve kimyasal yollarla kendisinden daha basit maddelere ayrıştırılmazlar.
Elementlerin en küçük yapı taşları atomdur.
Elementler sembollerle gösterilir.
Elementler saf maddelerdir.
Elementleri öz kütleleri ve erime, kaynama noktaları sabittir.
Elementler tabiatta hem katı, hem sıvı hem de gaz halinde bulunurlar

Elementlerin sınıflandırılması

Elementler kimyasal özellikleri bakımından üçe ayrılır.
Metaller
Ametaller
Soygazlar
Bazı elementlerin sembolleri
Sembolü Adı H Hidrojen O Oksijen N Azot Na Sodyum C Karbon Au Altın Fe Demir Cl Klor He Helyum Cu Bakır S Kükürt U Uranyum Si Silisyum K Potasyum Hg Civa Ar Argon Kr Kripton Pb Kurşun

METALLER
Metaller, Son yörüngesinde (1,2,3 gibi) az sayıda elektron bulunduran elementlerdir.

Metallerin özellikleri

Isı ve elektrik akımını iletirler.
Atomik halde bulunurlar.
Bileşiklerinde (+) pozitif değerliklidirler.
Genellikle katıdırlar. (cıva hariç)
Kendi arasında bileşik oluşturmazlar, alaşım oluştururlar.
Tel ve levha haline getirilebilirler.
Demir (Fe), Sodyum (Na), Kurşun (Pb), Kalsiyum (Ca).... örnek olarak verilebilir.


Bazı metallerin isimleri ve sembolleri
Sembolü Adı Na Sodyum Au Altın Fe Demir Cu Bakır U Uranyum Si Silisyum K Potasyum Hg Civa Pb Kurşun

AMETALLER
Son yörüngelerinde (5, 6, 7 gibi) çok sayıda elektron bulunduran elementlerdir.

Ametallerin özellikleri

Isı ve elektrik akımını iletmezler.
Kırılgandırlar.
Kendi aralarında kovalent bağlı bileşik oluştururlar.
Bileşiklerinde hem (+) pozitif, nemde (-) negatif değerlik alabilirler.
Hidrojen (H), oksijen (O), Azot (N), Klor (Cl) örnek olarak verilebilir.


Bazı ametallerin isimleri ve sembolleri
Sembolü Adı H Hidrojen O Oksijen N Azot Cl Klor Br Brom I İyot S Kükürt P Fosfor F Fluor

SOYGAZLAR
Soygazlar, son yörüngelerinde 8 tane elektron bulunduran elementlerdir. Helyumda 2 tane bulunur.

Soygazların özellikleri

Kimyasal reaksiyonlara karşı ilgisizdirler.
Atomik yapıda bulunurlar.
Kararlı yapıya sahiptirler.
Helyum (He), Neon (Ne), Argon (Ar), Kripton (Kr), Ksenon (Xe), Radon (Rn) soygazlardır

Soygazların isimleri ve sembolleri
Sembolü Adı He Hidrojen Ne Neon Ar Argon Kr Kripton Xe Ksenon Rn Radon

BİLEŞİKLER

Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal reaksiyon sonucu bir araya gelmesiyle oluşan yeni maddeye bileşik denir.


Bileşiklerin özellikleri

Bileşiğin en küçük parçasına molekül denir.
Bileşikler formüllerle gösterilir.
Bileşiklerin erime noktası, kaynama noktası ve yoğunlukları sabittir.
Bileşikler kimyasal yollarla ayrıştırılırlar.
Bileşikler saf maddelerdir.
Bileşikler sabit kütle oranlarında birleşirler.


Bazı bileşiklerin formülleri ve isimleri Formülü Bileşiğin Adı H2O Su CO2 Karbondioksit HCI Hidroklorik asit NaCI Sodyum klorür NaOH Sodyum hidroksit H2S04 Sülfürik asit

KARIŞIMLAR

Karışım, birden fazla maddenin yalnız fiziksel özellikleri değişecek şekilde bir araya getirilmesiyle oluşturulan madde topluluğudur.


Karışımın Özellikleri

Karışımı oluşturan maddelerin özelliklerini taşırlar.
Saf değildirler.
Fiziksel yollarla ayrıştırılırlar.
Erime ve kaynama noktaları sabit değildir.
Sabit bir yoğunlukları yoktur.İstenilen oranda karışımlar hazırlanabilir.


Karışımları sınıflandırılması
Heterojen ve Homojen olmak üzere iki türlüdür.
Heterojen Karışım :

Her tarafında aynı özelliği göstermeyen ve tek bir madde gibi gözükmeyen karışımlardır.
Toprak, Yaprak, Kahve, Su-petrol, Süt heterojen karışımlardır

Heterojen karışımların emülsiyon ve süspansiyon olmak üzere iki türü vardır.
Süspansiyon : Katı-sıvı heterojen karışımlardır. Su-tebeşir tozu karışımı gibi.
Su-toprak karışımı süspansiyona örnek olarak verilebilir

Emülsiyon : Sıvı-sıvı heterojen karışımlardır. Su-zeytinyağı gibi.
su-zeytin yağı karbon tetraklorür karışımı emülsiyona örnek olarak verilebilir
Homojen karışım:

Her tarafında aynı özelliği gösteren karışımlardır. Tek bir madde gibi gözükürler. Şekerli su, tuzlu su homojen karışımlara örnek olarak verilebilir. Homojen karışımlara genel olarak çözeltiler denir.
Saf su,Tuzlu su,HCl çözeltisi,Alkollü su,Şekerli su homojen karışımdır
Bileşik ve karışım arasındaki farklar

Bileşikler aynı cins molekülden karışımlar ise farklı cins atom veya moleküllerden meydana gelir.
Bileşikler kimyasal yollarla, karışımlar fiziksel yollarla ayrıştırılırlar.
Bileşiğin yapısındaki elementler belirli kütle oranlarında birleşirken karışımlarda belirli oran yoktur.
Bileşiklerin yoğunluğu karakteristiktir. Karışımların yoğunluğu ise karışımdaki maddelerin karışım miktarına bağlı olarak değişir.

MADDENİN HALLERİ

Maddenin katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hâli vardır. Genel olarak madde ya katı ya sıvı ya da gaz hâlinde bulunur. İstenildiğinde ortam şartları elverişli hâle getirilerek bir hâlden diğerine dönüştürülebilir

Maddenin katı hâli, belirli bir şekle ve hacme sahiptir. Katı maddeyi oluşturan atom ve moleküller birbirine çok yakındır. Aralarındaki boşluklar çok azdır. Atom ve moleküller arasında bir düzenlilik vardır.

Maddenin sıvı hâli, belirli bir şekle sahip değildir. Sıvılar akışkan olduklarından bulundukları kabın şeklini alır. Sıvı hâlde atom veya moleküller katılardan daha düzensiz olup tanecikler arası boşluklar katılardan daha fazladır.

Maddenin gaz hâli, atom veya molekülleri arasında boşlukların çok olduğu durumdur. Gaz tanecikleri düzensiz olarak hareket ederler. Bu hareketleri sırasında gaz molekülleri birbiri ile homojen olarak karışabilirler. Bunların yayılmaları hissedilebilir veya gözle takip edilebilir. Bir odaya damlatılan bir kolonyanın kokusu kısa sürede hissedilirken, bir sigara dumanının yayılması da gözle takip edilebilir. Gazların belirli bir şekil ve hacimleri yoktur. Konuldukları kabı dolduracak şekilde genleşerek kabın şeklini ve hacmini alırlar.

Bir madde farklı sıcaklık ve basınç şartlarında üç hâlde de bulunabilir. Örneğin, saf su, H2O ile formüle edilir. Katı hâlde buz, sıvı hâlde su ve gaz hâlinde su buharı şeklinde bulunur.