İşletim Sistemi Temelleri

1. İŞLETİM SİSTEMİNİN TEMELLER
1.1. Sistem Kaynakları
1.2. Bir İşletim Sisteminin Bileşenleri
         1.2.1. KullanıcıArabirimi
         1.2.2. Çekirdek
         1.2.3. Dosya Yönetim Sistemi
1.3. İşletim Sisteminin İşlevleri
         1.3.1. Dosya ve Klasör Yönetimi
          1.3.2. Uygulamaların Yönetimi
         1.3.3. YardımcıProgramlarıDestekleme
         1.3.4. Bilgisayar Donanımını Kontrol Etme
1.2.3. Dosya Yönetim Sistemi
İşletim sisteminin dosyalarıorganize etme ve yönetme için ne kullandığınıgösteren ifadedir. Dosya verilerin toplandığı birimlerdir. Sanal olarak bilgisayar bütün verilerini dosya olarak saklar. Birçok dosya tipi vardır. Program dosyaları, veri dosyaları, text dosyalarıgibi… Dosya sistemi adıverilen bir yol ile işletim sistemi dosyaların içindeki bilgileri organize eder. Genelde işletim sistemleri hiyerarşik dosya yönetim sistemini kullanır. Bu sistem ağaç yapısıadıverilen klasörler içerisinde dosyalarıorganize eder. Bu klasör sisteminin başlangıç noktasıkök dizindir (root directory, C:\>). Sistem içerisindeki veri kümeleri dosya (kütük) olarak adlandırılır. Bu nedenle ikincil bellekler daha genişanlamıyla giriş/çıkışbirimleri (HDD, CD-ROM, Flashdisk v.s.) üzerinde tutulan verilerin yönetimi dosya yönetimi kapsamında ele alınır.
Dosya yönetim sisteminin temel işlevleri üç maddede toplanmıştır:
1 -Mantıksal dosya yapılarından fiziksel yapılara geçişin sağlanması.
2 - İkincil belleklerin verimli kullanılmasınısağlanması.
3 - Dosyaların paylaşılması, korunmasıve kurtarılmasıile ilgili araçların
Sağlanması.
1.3. İşletim Sisteminin İşlevleri - 1.3.1. Dosya ve Klasör Yönetimi
Dosyalarıve klasörleri yönetme, kaynaklarısaklama ve güvenliğini sağlamayı, bu kaynaklarıağkullanıcılarının kullanımına sunmayıve yine bu kaynaklardaki değişiklikleri yönetmeyi içerir.
Bilgisayarda bulunan işletim sistemleri, tüm programlar, oyunlar, bizim hazırladığımız belgeler dosyalar halinde saklanır. Bu dosyalar bilgisayarımızda harddisk adınıverdiğimiz fiziksel bir aygıtta saklanır ve bu dosyalarıkendi aralarında gruplamak içinde klasörler kullanılır. Yani verilerin bir arada tutulduğu ortamlara dosya denir.
2.1. Fat Dosya Yönetim Sistemi
2.1.1. FAT (File Allocation Table –Dosya Yerleşim Tablosu-) Nedir?
Dosya yerleşim tablosu ( FAT ), bir diskte bulunan dosyalara ait bilgilerin kayıtlı olduğu alanlarıbelirtmeye yarar. Bir başka deyişle FAT, bir diskin haritasıgibidir.
2.1.2. FAT Nasıl Çalışır?
Bu tarz dosya sistemleri File Allocation Table - Dosya yerleşim tablosu – adlıbir sistem kullanırlar. Bu sistemde partisyon her biri belli miktarda sektör içeren "cluster", küme isimli parçalara ayrılır ve hangi dosyaların bu cluster parçalarından hangilerine yerleştiğihangi cluster parçalarının boş, hangilerinin dolu olduğu gibi bilgiler FAT üzerine yazılır. İşletim sistemi de herhangi bir dosyaya erişim yapmak istediğinde dosyayıbulmak için FAT üzerine yazılan bu bilgilerden faydalanır
2.1.3. FAT Çeşitleri (FAT16, FAT32, VFAT)
 FAT 16: DOS, Windows 3,1 ve OS2 sürümü öncesi Windows 95 işletim sistemlerinin kullandığıdosya sistemidir. Eski bir dosya sistemi olduğundan dolayıbir takım eksikleri ve dezavantajlarıbulunmaktadır. Bunlardan ilki kök dizininin (root) sınırlandırılmışolmasıdır. FAT16 sisteminde açılıştaki primary bölüme ait root dizini, FAT tablosu ve partisyon boot sektörü cluster içinde yer almazlar ve sayısıbelli olan sıralısektörlerde tutulurlar. Bu sayının belli olmasıkök dizine yapılacak eklentilerin belli bir sınırıolması sonucunu doğurur. Kısaca alt dizinleri istediğiniz kadar uzatabilmekle birlikte:
Birincisi, FAT16 bölümlerdeki kök dizinde belli uzunlukta girişle sınırlandırabilirsiniz. İkincisi, FAT16 dosya sisteminde adresleme, adıüstünde 16 bit olduğundan adreslenebilen maksimum cluster sayısı65525’tir ve bu cluster’larin maksimum boyutu 32KB olabilir (aslında cluster sayısı65536 olmalıdır ama bazılarıözel amaçlar için tutulur). Bu da bizi FAT16 kullanan bir
 FAT 32: Windows 95, OS2, Windows 98, Windows 2000 ve Linux tarafından tanınıp kullanılabilen ve FAT16’dan daha gelişmişbir dosya sistemidir.
 İlk olarak FAT32’de herhangi bir kök dizin sınırlamasıyoktur.
 İkinci olarak FAT32, FAT16’daki 16 bit adresleme yöntemi yerine 32 bit adresleme yöntemi kullanır. Bu sayede herhangi bir disk ya da partisyon FAT32 altında 2 TerraByte (yaklaşık 2000 GB) uzunluğunda olabilir.
 Üçüncü olarak ise FAT32 cluster boyutlarınıufak tutarak boşalan israfını azaltır. FAT32 altında tek bir dosyanın erişebileceği maksimum boyut 4 GB ile sinirlidir. 2.2. NTFS Dosya Yönetim Sistemi 2.2.1. NTFS Nedir?
NTFS (New Technology File System –Yeni teknoloji dosya sistemi-); Windows NT ve devamıolan Windows 2000, XP tarafından desteklenen bir dosya sistemidir.
2.2.2. NTFS Nasıl Çalışır?
NTFS, dosya konumlarınıFAT sistemindeki gibi bir ana indeks olarak saklamakla birlikte (MFT, Master File Table –Ana dosya tablosu-) dosyanın yerleştiği konumlarıve diğer bilgileri her cluster’in içinde ayrıca saklayarak daha güvenilir bir yapısunar. Ancak bu arada oldukça genişbir disk haritasıoluşturur ve bu bilgiler önemli bir yer kapladığından dolayı400MB’den ufak disk yahut partisyonlarda NTFS kullanılmasıönerilmez. NTFS, sunucu olarak görev yapan Windows NT ve Windows 2000 işletim sistemlerine ait bir dosya sistemi olmasının gerektirdiği ihtiyaçlar doğrultusunda daha çok disk güvenliği, stabilitesi ve performansıyla ilgili iyileştirmeler içerir ve özetle şu artıözelliklere sahiptir:
 Dosya konumlarıyla ilgili bilgileri cluster içlerinde de saklayarak daha güvenli bir dosya sistemi yapısısunar.
 Cluster boyutu partisyon boyutuyla sinirli değildir ve 512 byte değerine kadar ayarlanabilir.


Bu da disk üzerinde dosyaların parçalanmasınıazaltarak hem bos alanın verimli kullanılmasını, hem de özellikle yüksek kapasiteli sabit disklerde performans artışınıberaberinde getirir.
 Yaklaşık 16 GB’a kadar uzunlukta olan tek parça dosyalarıdestekler.
 ACL (Access Control List, Erişim kontrol listesi) özelliği sayesinde sistem yöneticileri tarafından hangi kullanıcıların hangi dosyalara erişebileceği ile ilgili kısıtlamaların koyulabilmesini sağlar.
 Bütünleşik dosya sıkıştırma özellikleri içerir.
 Uzun dosya isimlerini ve Unicode kaynaklıdosya isimlerini destekler. Unicode, dosya isimlendirilmesi sırasında karakterlerin tanımlanmasıiçin ikilik sistemde kodlar kullanılmasınıöngören bir standarttır. Bu standarda göre Unicode kullanılarak verilmişolan dosya isimleri Unicode kullanabilen dosya sistemleri tarafından tam olarak nasıl hazırlanmışlarsa şekilde görünürler (örneğin Japonca yahut Arapça gibi).